Фитоценотикалық алаңның сипаттамасы

Жұмыстың мақсаты
• табиғи фитоценозды зерттеу барысында жұмыс барысын жақсы меңгеру;
• фитоценоздың құрылымы мен құрылысын зерттеу және флористикалық құрамын, ағзалардың фитоценоз барысындағы қарым-қатынасын тіршілік ету жағдайына байланыссыздығы.

Бланктарды толтырудың құрылысы
Бақылау алаңы.Қарапайым алаңды таңдап алып,ондағы өсімдіктерді зерттеу.Бақылау алаңының ормандағы ауданы 20 х 20 м, батпақты жердегі ауданы – 10 х 10 м. Бұл ауданда  5 тен 10 алаңдар орналасқан 1 х 1 м бір-бірінен бірдей арақашықтықта орналасқан, сызық бойынша, латын әрпін Zті ұқсас келеді..
В.Н.Сукачев атындағы ассоциация. Ассоциация негізінен екі атпен аталады..Алаңдағы ағаштектестерді сипаттау барысында доминант ағаштектес деген ат берілед. Ассоциация атауы латын немесе орыс доминанттарының атауымен беріледі.
Географиялық жағдайы. Картада көрсетілген облыс,аудан,жақын жерде орналасқан елді мекенге дейінгі арақашықтық белгіленеді.
Қоршаған орта. Алаңдағы өсімдіктердің мекен ету ортасы .
Рельеф және оның формасы. Макрорельеф –  көлденең орналасқан оңдаған және мыңдаған километрдегі өлшемі, вертикальные – метры и десятки метров , тігінен –метрлар мен ондаған метрлар өлшемі. Өсімдіктер жамылғысын реттеу барысында экспозиция мен критизнасына көп көңіл бөлеміз.Оңтүстік шатқалдар солтүстік шатқалдарға қарағанда жылырақ және құрғағырақ болып келеді.Өсімдіктердің крутизнасын өсімдіктердің ылғалдығы арқылы анықтайды; мезорельеф – көлденен көлемі ондаған және мыңдаған метрлерге,ал тігінен метрлармен өлшенеді. Мезорельфтың кері формасы өсімдіктер үшін қолайсыз жағдай тудырады,оларға барынша жылу көбірек қажет ; микрорельеф – көлдеңен көлемі 2 ден 50 мге дейін, тігінен– 1 мден аспайды . Микрорельеф өсімдіктердің мозайкалық аумағына кері әсерін тігізеді,себебі ылғалдылықтың шектен тыс болуына кесірін тігізеді. Микрорельефтың әсері батпақты жерлерде қатты байқалады, таудың жоғарғы жағында ылғалды аз сүйетіндер кездессе,ал төменгі бөлігінде ылғал сүйгіш өсімдіктер кездеседі,нанорельеф – көлденен көлемі 2 м, тігінен 0,5 мге дейін кездеседі,  фитогендік мінезге тән болып келеді.
Рельефтың формасы: шатқал ( 0,5°), жартас ( 2-7°), тік жартас ( 15-40°),  қыр ( 200 м ден жоғары), таулар ( 200 мден астам).
Ағаштектес ярус.Оның таксациялық көрсеткіштері инструменталды анықталады.Глазомерлық анықтау қиын емес аса коп тәжірибені қажет етпейді.

Ағаштектес  ярустың сипаттамасы
• ағаштектестің формасы есептеледі. мысалы, 8Е2Б бұл формула онда ,  80 %  шырша ағаштарынан ал 20 %  қайыңнан тұратындығы жалпы есептен алғандағы көрінісі;
• ағаштың орта жасы оның сақиналарын санау арқылы анықталады;
• ағаштың орташа ұзындығын метрмен және эклиметрмен есептеледі.
Ағаштың ұзындығын өлшеу барысында оңай жолдармен де есептеуге болады. суреттегідей. Ол үшін ағаштың ұзындығын өлшеуге арналған ағаш қажет. Ағаштан СД арақашықтыққа тұрып ,ағашты тігінен ұстап қолды алға қарай бағыттаймыз ,  ВД, ал жоғары ВА арқылы. Арақашықтықты бақылаушыдан метр қашықтықта анықтаймыз – СД . Осыдан шығатын пропорция ВЕ / аб = СД / АД,
Ағаш ұзындығы АД = аб  х СД / ВЕ

Ағаштың ұзындығын өлшеу.

Кесте1 Өсімдік көптігінің бағалау көрсеткіші

Друде  (1890) Браун-Бланке ** (1951)
Un. (unicum) – жалғыз дана
Sol. (solitariae) – жалғыз + — мардымсыз жабылған ( 1 %)
Sp. (sparsae) – сирек 1 –  5 %-ке дейін жабылған өсімдіктер алаңы көп
Cop1 (copiosae) – көп таралған 2 – жабылған алаң 5 % -тен 25 % -ке дейін
Cop2 (copiosae) – көп 3 – жабылған алаң 25 -тен 50 % -ке дейін
Cop3 (copiosae)  -өте көп таралған 4 – жабылған алаң 50 ден 75 % -ке дейін
Soc. (socialеs) – барлығы 5 – жабылған алаң 75 %
* Друде және Браун-Бланк көрсеткіші  негізгі принциптерде басты көрсеткіш болып саналады,сондықтан да оларды шамалы ғана салыстыруға болады.
Кесте2 Көптеген түрлердің шкаласы
Друде б-ша Қазақша аудармасы Сипаттамасы
Socialis (Soc) Сп – барлығы Өсімдіктер көп кездеседі,алаңның барлық бөлігін түгелднй басып жатыр
Copiosus (Cop3) Об3 –өте көп Өсімдіктер өте көп кездеседі,жер қабатының  12 -34 бөлігін жауып жатыр.
(Cop2) Об2 – көп Өсімдіктер көп кездесіп, 14 -12  алаңды алып жатыр.
(Cop1) Об1  — жеткілікті көп Өсімдіктер жеткілікті көп, 120-14 бөлігін жауып жатыр

Sparsus (Sp) Р – сирек кездеседі Өсімдіктер сирек кездеседі, 120 бөлігін жауып жатыр.
Solidaris (Sol) Ед –жалғыз Жалғыз өсімдіктер
Unicum (Un) Од –жалғыз данада кездеседі Өсімдіктер тек жалғыз данада кездеседі

Периодтылығы. Әр түрдің периоттылығын зерттеу барысында фенологиялық фазасын білу қажет.

Кесте3 Фенологиялық кезенде өсімдіктерді анықтау (В.В.Алехинов бойынша)
Белгілері Сипаттамасы
— Өсімдіктің вегетация дәуірі кезінде
^ Растение выкинуло стебель или стрелку и заметны бутоны
) Өсімдіктің гүлдену кезеңінде
0 Өсімдіктің толық гүлденген кезі
( Өсімдік гүлдену фазасында
+ Өсімдік гүлденген кезі
# Тұқым берер кезеңі
~ Гүлденгеннен кейінгі жағы және тұқым шашқан кезі

Түрдің биоэкологиялық сипаттамасы.Өсімдіктердің даму сатысы,немесе өмір сүру кезеңі көрсетіледіфитоценоз кезеңінде.
Өсімдіктердің өмір сүру кезеңі  бойыншаВ.В.Алехинның көрсеткіші .
1 –  вегетация кезеңі әлсіз,өмір сүрудің қолайсыз жағдайында;
2 –түр гүлденбейді,тек вегетация дәуірінде;
3 –түрлердің дамуы қарқынды жүреді
Шөптесінді-бұталы ярус. Шөптесінді-бұталы ярустың сипаттамасы- жалпы саты бойынша өсімдіктердің тұқым беруі басталады.Содан кейінгі кезеңде ярустың төменгі жағында шығарады.Үш ярустың астында : биік шөпті(ұзындығы 50 см), төмен шөпті(ұзындығы 10-50 см), ұсақ шөптң(ұзындығы10 см).

0 голосов

Добавить комментарий

Ваш адрес email не будет опубликован. Обязательные поля помечены *