қазақ хандығы

қазақ хандығынын жылнамасы Қазақ хандығының жылнамасы 1456 — Қазақ хандығы құрылды. Ел бастаған Керей хан мен Әз-Жәнібек хан Шу, Талас алқабына ірге тепті. 1456—1470 шамасы — Керей хан билік құрды. Орда орнықты. 1460 — Керей хан мен Әз-Жәнібек хан Моғолстанның Есен-Бұға ханымен одақтаса отырып, қалмақ (ойрат) шабуылының бетін қайырды. 1465 — Керей ханның туы астындағы …

Читать дальше >>>

Шпаргалка по казахскому языку для ЕНТ 2014 года

Шпаргалка по казахскому языку ЕНТ 2013   «Бүгін» біріккен сөзінің негізі қай сөз таптарынан жасалғандығын анықтаңыз. Есімдік + зат есім. «Дара» сөзінің синонимін көрсетіңіз. Жеке. «Жабазы» диалект сөзінің мағынасын анықтаңыз. Иленген теріден жасалған қамыт. «Қи» сөзіне тұйық етістік жұрнағының дұрыс жалғанған қатарын белгілеңіз. Қию. «Құтты білік» атты еңбектің авторын көрсетіңіз. Жүсіп Баласағұн. «Мүмкін» сөзінің оқшау …

Читать дальше >>>

Көп құрамды салалас сөйлем

грамматика казахского языка Көп құрамды салалас сөйлем — салаластың құрамына енген жай сөйлемдердің мағыналық қарым – қатынасы әр түрлі, байланысу жолы әрі жалғаулықтар арқылы , әрі жалғаулықсыз, іргелес болып келетін салалас сөйлем түрі. Мысалы: Өкпелі адамша Олжабекке тура қарай қойған жоқ, екі көзі боарздады: ішкі өгіздің бірі аяғыш шалыс басып еді, шыбыртқысы шарт етті, өгіз …

Читать дальше >>>

Сабақтас құрмалас сөйлем — құрамындағы жай сөйлемнің біреунің

Сабақтас құрмалас сөйлем — құрамындағы жай сөйлемнің біреунің (көбіне алғашқысының) баяндауышы тиянақсыз тұлғада келіп, екіншісіне бағына байланысқан құрмаластың түрін дейміз. Сабақтас құрмаластың құрамындағы брінші сөйлемнің баяндауышы тиянақсыз тұлғада келетіндіктен, ол өз бетімен жеке тұрып сөйлем бола алмай, келесі жай сөйлемге бағына байланысады. Бағыныңқы сөйлем Басыңқы сөйлем. Мен келгенде, оқушы дайындалып отыр. Сен келсең, оқушы дайындалып …

Читать дальше >>>

Шартты бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлем

Шартты бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлем — бағыныңқылы сөйлем басыңқы сөйлемдегі ойдың болу шартын білдіретін сабақтастың түрі. Шартты бағыныңқылы сөйлем қайтсы? не етсе? Қайткенде?  Не еткенде? Қайтпей? Не етпей? Қайтпейінше?  Не етпейінше ? деген сұрақтарға жауап береді. Шартты бағыныңқылы сөйлемнің баяндауыштары мынадай тұлғалардан жасалады: а) Етістіктің шартты рай түрінен болады. Осындай қалың жұрт батысқа қарай ағылып бара жатса, …

Читать дальше >>>

Қимыл–сын бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлем

Қимыл–сын бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлем — бағыныңқы сөйлем басыңқы сөйлемдегі ойдың қалай орындалғынын білдіретін сабақтастың түрі. Сұрақтары: қалай? Қайтіп? Не етіп? Қимыл–сын бағыныңқылы сөйлемнің баяндауыштары мынадай тұлғаларданжасалады. а) – а,-е,-й және –ып,-іп,-п тұлғалы көсемше деген болады.Осынша қуаңшылыққа қарамай, жылан биыл да түлеген. ә) Есімше тұлғаласына – дай,-дей жұрнағы жалғанып жасалалады.Балалары анасынан туғандай, түрлері бір келбетте. …

Читать дальше >>>

Мезгіл бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлем

Мезгіл бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлем — бағыныңқы сөйлем басыңқы сөйлемдегі ойдың болу мезгілін білдіретін құрмаластың түрін мезгілін білдіретін құрмаластың түрі. Сұрақтары: Қашан? Қашаннан бері? Қашанға шейін ? Мезгіл бағыныңқылы сөйлемнің баяндауыштары мынадай тұлғалардан жасалады. а) Жатыс септік тұлғаласындағы есімшіден болады. Екеуі ымырт үйіріле үйден шыққанда, қонақтардың соңы әлі тараған жоқты. ә) Есімше тұқлғалы етістік пен …

Читать дальше >>>

Себеп бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлем

Себеп бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлем — бағыныңқы сөйлем басыңқы сөйлемде айтылған ойдың себебін білдіретін сабақтастың түрі. Сұрақтары: неліктен? Не себепті? Неге? Не деп? Себеп бағыныңқылы сөйлемнің баяндауыштары мынадай тұлғалардан жасалады. а) – дықтан,-діктен қосымшасы үстелген есімшеден жасалады: Үйдің іші қараңғы болғандықта, Зәмзегүл есікті айқара ашып қойды. ә)Есімше тұлғалы етістікке соң шылауы тіркесінен жасалады: Балуан аәңға …

Читать дальше >>>

Көп бағыныңқылы салалас құрмалас сөйлем

Көп бағыныңқылы салалас құрмалас сөйлем — құрамында екі немесе одан да көп бағыныңқы сөйлемі бар сабақтас сөйлем. Бұл екіге бөлінеді. а) Бағыныңқы сөйлемдерінің әрқайсысы басыңқы сөйлеммен тікелей байланысқан сабақтасты жарыспалы көп бағыныңқылы сабақтас дейміз. Мысалы: Уайым ойламаса да, қаланың ыстық шағында тұншығып булыққандай боп жатқандықтан, Абай тамақ іше алмады. ә) Бағыныңқы сөйлемдер басыңқыментікелей байланыспай, өзара …

Читать дальше >>>