1. Жалғаулықсыз салалас құрмалас сөйлемді табыңыз. А) Жақсы мінез-құлық пен ақыл күші болып, екеуі біріккенде – бұлар адамшылық қасиеттер. В) Өлең , жыр – қазақтардың жан серігі. С) Осылар арасынан шыққан Базаралы болса, ол әрі сымбатты, әрі шешен жүйрік. Д) Бұл қазақ нені бастан кешпеді, қазақ болғалы. Е) Байлық пен бақ – сенімді серігін, балаң …
Құрмаласу тәсілі (способы связи) а)Баяндауыштары тиянақты.(сказуемые выражают законченную мысль) б) Шылаулар арқылы байланысып тұр. (связаны при помощи союзов) Қосымша арқылы байланысқан, біріншісінің баяндауышы тиянақсыз. (связаны при помощи аффиксов, сказуемое первого предложения не имеет законченной мысли) Орын тәртібі – интонация арқылы байланысқан. (связаны посредством порядка слов – интонационно) 0 голосов
Құрмалас сөйлем (сложное предложение) Жаңбыр жауды да, жер көгерді. Күн шыққан соң , мал өріске кетті. Бет қаратпайтын боран болғандықтан, Марат қалаға бара алмады. Іс бітті – қу кетті. 8 голосов
Жаңбыр жауды. Жер көгерді. Күн шықты. Мал өріске кетті. Бет қаратпайтын боран болды. Марат қалаға бармады. Іс бітті. Қу кетті. 0 голосов
Құрмалас сөйлем (Сложное предложение) Екі немесе бірнеше жай сөйлемнен құрылып, күрделі ойды білдіреді.(Представляет собой грамматическое, интонационное и смысловое единство нескольких простых предложений). 1.Салалас құрмалас сөйлем (Сложносочиненное предложение) Құрамындағы жай сөйлемдердің баяндауыштары тиянақты болып, өзара тең дәрежеде байланысады. (В ССП сказуемые простых предложений имеют устойчивые грамматические формы и равноправны между собой). Жасалу жолдары (способы образования): а) …
Үйірлі мүше (составной член) Сөйлемде бір сұраққа жауап беріп, бір ғана мүше бола алатын, бірақ өз ішінде шартты түрде бастауыш, баяндауыш және басқа сөйлем мүшелеріне талданатын сөздер тізбегін үйірлі мүше деп атайды. Үйірлілік – сөйлем мүшелерінің барлығына тән. (Составной член предложения – группа слов, отвечающих на один вопрос и являющихся в предложении одним членом, но …
Айқындауыш мүше (уточняющий член) Сөйлемде белгілі бір мүшенің мағынасын басқа сөзбен түсіндіріп, нақтылап көрсететін сөйлем мүшесі. Айқындауыш бір мүшенің (сөздің) заттық, мекендік, мезгілдік т.б. жағын айқындап тұрады. (Член предложения, уточняющий другим словом конкретное значение какого-либо члена предложения. Уточняющий член конкретизирует или поясняет вещественное значение, значения места, времени и др). Айқындауыш мүшелер құрамы мен құрылымына қарай, …
Жалпылауыш сөздер (обобщающие слова) Бірыңғай мүшелермен қызметтес, тұлғалас болып, оларды ортақ жинақтау мәнін білдіретін мүше. Жалпылауыш мүше қызметінде жеке сөз де, сөз тіркесі де жұмсала береді. Жалпылауыш мүше қызметінде жалпылау, сілтеу есімдіктері, жинақтық сан есім, зат есім қолданылады. Жалпылауыш мүше бірыңғай мүшелердің алдында келсе, одан кейін қос нүкте қойылады. Егер бірыңғай мүшелерден соң келсе, оның …
1. Мезгіл пысықтауышты табыңыз. А) Ер жолдасы – тәуекел. В) Олар Абаймен біресе жарысады, біресе қалжындайды. С) Күндіз де, түнде де әжесінің қасынан шықпайды. Д) Жұрт Дәметкеннің қылығына әрі сүйсінді, әрі аяды. Е) Бостандық өздігінен келмейді. 2. Бірыңғай толықтауыш қатысқан сөйлемді табыңыз. А) Абайдың жалтаң сөзді сүймейтін, жақтырмайтын мінезі бар. В) Шәкенді, Баймағанбетті, Ерболды бұл …
1. Сілтеу есімдігінен жасалған баяндауышты көрсетіңіз. А) Бі үшеуіміз мәселені дұрыс шештік. В) Ақ бесті қара қасқадан сытылып шықты. С) Мен сізден осыны сұрағалы отырмын. Д) Ауылдың маңы – терең сай. Е) Сұрап отырғаны – осы. 2. Сын есімнен жасалған бастауышты табыңыз. А) Оқыған кісілер айтты. В) Көрмес – түйені де көрмес. С) Жақсы адам …